آیا سامانه املاک مانع احتکار مسکن می شود؟

بر همین اساس، به منظور شناسایی وضعیت واحدهای مسکونی کشور، در مرداد ماه سال ۹۹ مقرر شد تا سامانه املاک و اسکان فعال شود. این تاریخ، نقطه عطفی شد تا قانون «مالیات‌های مستقیم» کشور با جدیت بیشتری دنبال شود. بنابراین، دولت در کنار دیگر دستگاه‌های کشور آمد تا این سامانه به مرور تکمیل شود. اما روند اجرا، آنطور که انتظار بود، پیش نرفت.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و توجه این دولت به نظام مالیاتی دقیق و سامان دادن به بازار مسکن، برنامه جدی برای تکمیل و راه‌اندازی سامانه مذکور در نظر گرفته شد. در نتیجه ابتدای سال جاری فعالیت سامانه املاک و اسکان آغاز شد. اقدام درست و مفیدی که مالیات بر خانه‌های خالی را تسهیل می‌کرد تا با احتکار خانه مبارزه شود و سیستم مالیاتی کشور بهبود پیدا کند. با استفاده از این مالیات‌ها می‌توان توسعه کشور را ایجاد کرد و سرمایه‌های مردم را از انباشت در بازار مسکن به سمت تولید و مولد شدن، هدایت کرد.
جواد سادات مشاور و مدیرکل حوزه وزارتی راه و شهرسازی درباره روند تکمیل سامانه املاک و اسکان در برنامه میز اقتصادی ۲۴ مرداد ماه گفت: تا امروز اطلاعات بیش از ۷۵ میلیون نفر ایرانی در داخل این سامانه بارگذاری و شناسایی شده است. به عنوان مثال، افراد اطلاعات خود را در دستگاه‌های مختلف اعلام کردند. این خوداظهاری‌ها جمع‌آوری شده است. یعنی نزدیک ۴۰۰ میلیون رکورد داشتیم که از این تعداد رکورد، حدود ۷۵ میلیون نفر ایرانی اطلاعات‌شان مشخص شده است.
وی افزود: از این ۷۵ میلیون ایرانی، قریب به ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر سرپرست خانوار به این سامانه مراجعه و اطلاعات مکانی خود را تأیید کردند. به بیان دیگر، حدود شاید ۳۰ میلیون نفر که در این سامانه هستند، اطلاعات‌شان مورد تأیید قرار گرفته است. یعنی این سامانه در حدود ۴۰ درصد تکمیل شده است. ۱۸۲ هزار مسکن خالی با استفاده از همین سامانه به چرخه بازار برگشت.
یکی از دغدغه‌های سیاست‌گذار، تخصیص درست منابع بانکی برای توسعه کشور است. باید توجه داشت که محدودیت منابع وجود دارد. با اطلاعات به دست آمده از سامانه املاک و اسکان، سیاستگذار متوجه می‌شود، نقطه A نیازی به ساخت خانه ندارد و برعکس نقطه B نیازمند خانه‌های خالی بیشتری است.
دیگر مهمان برنامه میز اقتصادی یاسر دستمالچیان؛ دبیر کارگروه تنظیم بازار و کنترل مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: تا امروز حدود نیمی از اطلاعات سامانه تکمیل شده است. اگر با همین شیوه، یک مقدار دیگر اطلاعات ثبت شود. سیاست‌گذار می‌تواند تصمیم‌های درست‌تری بگیرد. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری خود را در منطقه‌ای ببرد که مستأجر زیاد و خانه کم است. همچنین، می‌تواند بر روی توزیع مسکن به بازار نیز نظارت داشته باشد. وقتی خانه‌ای ساخته می‌شود اما به بازار عرضه نمی‌شود، یعنی اخلال‌گر یا افراد سودجو بازار را کنترل می‌کنند. با استفاده از سامانه املاک و اسکان با این افراد نیز می‌توان مبارزه کرد.
وی ادامه داد: برگشت خانه‌های خالی به بازار مسکن، اقدامی است که با آن می‌توان از برون‌ریز سرمایه جلوگیری کرد. به عنوان مثال ۱۸۲ هزار خانه خالی با استفاده از سامانه املاک و اسکان امروز به چرخه بازار برگشته است. اگر سیاستگذار برای جبران کمبود مسکن درصدد تولید همین تعداد خانه می‌شد. افزایش هزینه برای دولت را به همراه داشت. به طبع ساخت مسکن نیاز به مصالح، کارگر، زمان و انرژی دارد. اما با این اقدام، هم دست اخلاگرهای بازار مسکن کوتاه شده و هم در هزینه‌های تولید صرفه‌جویی شده است.
دستمالچیان درباره دیگر مزایای سامانه مذکور گفت: ۱۰۰ درصد درآمد حاصل از مالیات بر خانه‌های خالی شناسایی شده به حساب شهرداری‌ها در قالب بودجه سنواتی ریخته می‌شود. یعنی ابتدا شهرداری‌ها خانه‌های خالی را شناسایی می‌کنند. سپس به وزارت راه و شهرسازی معرفی می‌کنند. این وزارتخانه با استفاده از این سامانه‌ها متوجه خالی بودن آن می‌شود. در صورت صحت اطلاعات، سازمان امور مالیاتی، مالیات اخذ می‌کند.
دستمالچیان درباره بودجه سنواتی شهرداری‌ها و پرداخت آن توسط مالیات و هزینه‌کرد آن توضیح داد: مالیات‌های اخذ شده به بودجه سنواتی اضافه می‌شود تا با استفاده از آن شهرداری بتواند بافت‌های فرسوده را احیا کند. همچنین، برای افراد بی‌بضاعت خانه‌های ارزان‌قیمت بسازد. پس اگر فردی نمی‌خواهد خانه خود را به بازار عرضه کند و مالیات پرداخت می‌کند. مبلغ اخذ شده دوباره به چرخه بازار مسکن برمی‌گردد.
به بیان دیگر، سامانه املاک اسکان به منظور اصلاح نظام مالیاتی، تنظیم‌گری بازار و کمک به سیاستگذاری کلان ایجاد شده است. پس سیستم اخذ مالیات از افراد صاحب خانه نیست. در این‌باره علیرضا نثاری نماینده مجلس شورای اسلامی در تماس تلفنی به این برنامه اظهار کرد: هدف از استفاده سامانه املاک و اسکان، سر و سامان دادن به بازار آشفته مسکن است. این سامانه برای مستأجرهایی تعریف شده که به خاطر همین آشفته بازار با قیمت‌های سرسام‌آور روبرو هستند. چون با عرضه زیاد تعادل قیمت در بازار ایجاد می‌شود.