رکود میهمان بازار مسکن تا پایان سال ؟

بازار مسکن ماه‌هاست در رکود به‌سر می‌برد. بر اساس آمارها این رکود در معاملات گاهی شدت گرفته و گاهی نیز تا اندازه‌ای فروکش کرده است، اما هرگز از پیکر بی‌جان بازار مسکن در ایران جدا نشده است. اما با چه راهکاری می‌توان این بازار را از رکود در معاملات نجات داد؟
افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در بازار مسکن باعث شد طی چند سال گذشته بحث خرید متری مسکن از بورس و تشکیل صندوق املاک و مستغلات بیش از پیش بر سر زبان‌ها بیفتد و وعده‌های متعددی در این زمینه از سوی مسئولان مطرح شود. این در حالی است که بازار مسکن با رکود تورمی عمیقی دست و پنجه نرم می‌کند و نمی‌تواند به تقاضای فزاینده مردم پاسخ دهد.
صندوق املاک و مستغلات یک ابزار مالی در حوزه مسکن است که به سرمایه‌گذاران خرد امکان می‌دهد با سرمایه‌ای که در حالت عادی با استفاده از آن نمی‌توانند وارد بازار مسکن شوند، از سرمایه‌گذاری در املاک سود ببرند. اما آیا بازگشایی صندوق املاک و مستغلات در نهایت چه تاثیری بر بازار مسکن خواهد داشت؟
بیت‌اله ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن درباره صندوق‌های املاک و مستغلات گفت: صندوق‌های مربوط به بخش مسکن یکی از ابزارهای مالی است که در دنیا از آن‌ها استفاده می‌شود و می‌توانند نقش موثری در گردش منابع مالی مسکن و ساختمان داشته باشند.
او ادامه داد: نکته قابل توجه این است که صندوق‌های املاک عمدتا مورد استفاده بخش دولتی و نیمه‌دولتی قرار می‌گیرند و بخش خصوصی به‌ندرت توانایی استفاده از آن را دارد.» ستاریان اضافه کرد: در کنار این موارد، بخش خصوصی نمی‌تواند از دیگر منابع مالی نیز استفاده زیادی ببرد؛ این در حالی‌ست که بخش خصوصی نقش پررنگی در تولید دارد و سهم حوزه دولتی سه تا پنج درصد است.این کارشناس اقتصاد مسکن در مورد دسترسی بخش خصوصی به ابزارهای مالی بیان کرد: «ابزارهای مالی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که در دسترس بخش خصوصی قرار بگیرد، در این صورت می‌توان گفت این صندوق‌ها می‌تواند جای خالی منابع را پر کند.»
این کارشناس اقتصاد مسکن همچنین در مورد وضعیت فعلی بازار املاک توضیح داد: «رکود تقریبا در بازار مسکن ادامه دارد. دوره‌های رکود در اثر از بین رفتن تقاضای موثر در بازار به‌وجود می‌آید، در حالی که از سوی دیگر عرضه نیز به میزان نیاز وجود ندارد. احتمالا این رکود تا پایان امسال ادامه داشته باشد و ممکن است در اوایل سال 1403 گشایشی در این زمینه ایجاد شود.»
ستاریان در خصوص سیاست خروج از بازار مسکن بیان کرد: اصطلاحی در حوزه اقتصاد وجود دارد به‌نام شوک ساختمان که از طریق آن شوکی به بازار وارد شده و تقاضا تحریک می‌شود؛ این شوک از طریق مواردی مانند افزایش تسهیلات صورت می‌گیرد، اما باز هم این سیاست‌ها مقطعی است چون عرضه به اندازه تقاضا نیست و تولید واحدهای ساختمانی به اندازه‌ای نیست که پاسخگوی نیاز حقیقی جامعه در زمینه مسکن باشد.او توضیح داد: منابع مالی نیز عمدتا تسهیلات دولتی است و ابزار مالی وجود ندارد که بتواند سرمایه‌گذار، خریدار و تولیدکننده را به هم پیوند بدهد تا چرخش پول سریع‌تر انجام شود؛ در نتیجه ابزارهای مالی در ایران چندان کارآیی ندارد.ستاریان بیان کرد: اکنون بازار مسکن در دوره رکود تورمی قرار دارد و حتی اگر معاملات رونق بگیرد بازار وارد رونق تورمی می‌شود؛ یعنی علاوه بر اینکه تولید و معامله افزایش پیدا می‌کند قیمت‌ها نیز بالا خواهد رفت. اکنون بازار در دوره رکود تورمی است، قیمت‌ها نیز کاهش پیدا کرده و به تناسب آن سرمایه‌گذاری نیز در زمینه مسکن پایین آمده است.منصور غیبی، کارشناس حوزه مسکن نیز در مورد خروج بازار از رکود گفت: اگر بازار مسکن قصد احیای خود را داشته باشد، شرط آن فعال بودن سایر بازارهای موازی است. پس از اینکه این بازارها رشد کردند، مسکن نیز از رکود خارج می‌شود.غیبی همچنین بیان کرد: نکته‌ای که اکنون می‌توان به آن اشاره کرد این است که مسکن به نوعی رکود و نظام قهری از سوی سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان رسیده است. مطالعات میدانی نشان می‌دهد حتی اگر فروشنده بخواهد قیمت را به‌صورت دلخواه کاهش دهد، باز هم مخاطبی وجود ندارد تا با آن قیمت تحریک شود.او درباره نقش دولت برای خروج بازار مسکن از رکود توضیح داد: «بنابراین دولت باید در نظام کلی اقتصاد کشور و رفتار مقابله با آن تمهیداتی بیندیشد. بازار باید از رکود خارج شود و در مجموع تمام بازارها بتواند برای مردم سودآور باشد و همچنین مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار بگیرد تا بتوان از این رکود عبور کرد و تعادلی نسبی در بازار تعریف کرد.ضربه‌ای که رکود در این چند ماه به بدنه بازار مسکن در ایران وارد کرده تا مدت‌ها جبران‌ناپذیر است، اما دولت باید هر چه سریع‌تر تمهیداتی بیندیشد تا به وسیله آن بتواند بازار را از رکود خارج کرده و دوباره روحی بر تن بی‌جان بازار مسکن بدمد.