سازمان برنامه و بودجه یکی از قدیمی‌ترین تشکیلات اداری در ایران است که در حیات هفتاد و شش ساله‌ی خود فراز و فرودهای متعددی را تجربه کرده و بارها با تغییر نام و تغییر وظایف و مسئولیت‌ها روبرو شده است . سازمان برنامه و بودجه مسئولیت تدوین، نظارت و اجرای بودجه و همچنین مسئولیت تدوین و نظارت و اجرا بر برنامه‌های توسعه‌ای را عهده‌دار است.
این سازمان که در سال ۱۳۲۷ با هدف اجرای اولین برنامه‌ی توسعه‌ای در ایران راه‌اندازی شده است، در بسیاری از موارد شانی چون شان معرفی وزیر را عهده‌دار بوده است. در بسیاری از دولت‌ها، معاونان این سازمان در قامت وزیر معرفی شده‌اند. فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت روحانی و همچنین نمکی، زیر بهداشت، درمان و اموزش پزشکی در این دولت از جمله کسانی هستند که در سال‌های اخیر سازمان برنامه را به قصد پوشیدن ردای وزارت ترک کردند.
این سازمان در سال‌های سپری شده از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون هفده رییس را به خود دیده است و حالا هجدهمین رییس این سازمان با حکم پزشکیان در دفتر ریاست مستقر خواهد شد.
مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، در حکمی حمید پورمحمدی را به سمت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه منصوب کرد. این در حالیست که طی روزهای اخیر، گمانه‌زنی‌های متعددی درباره سکاندار سازمان برنامه و بودجه مطرح شده بود اما در نهایت، این پورمحمدی بود که جایگزین داود منظور در یکی از مهمترین ارکان تیم اقتصادی دولت شد. اما رئیس جدید سازمان برنامه و بودجه کیست و چه سوابقی در کارنامه خود دارد؟
پزشکیان در حکم انتصاب رئیس سازمان برنامه و بودجه، پورمحمدی را موظف به تحقق اهداف سند چشم انداز، سیاست های کلی مصوب مقام معظم رهبری و قانون برنامه توسعه کرده است.این سازمان که مغز متفکر سیاستگذاری اقتصادی ایران است و تدوین و اجرای بودجه‌های سنواتی و البته برنامه‌های توسعه‌ای را عهده‌دار است، از نظر بسیاری از کارشناسان مهمترین دستگاه اجرایی کشور تلقی می‌شود. حمید پورمحمدی پیش از این نیز در سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و حتی بانک مرکزی دارای سمت بوده است .
همکاران وی در سازمان برنامه و بودجه می‌گویند او نسبتی به حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی ندارد . مصطفی پورمحمدی هر چند در قم متولد شده است اما اصالتا اهل رفسنجان است در حالی که حمید پورمحمدی گل سفیدی اهل استان چهارمحال و بختیاری است. سید حمید پورمحمدی گل‌سفیدی سال ۱۳۴۶ در چهارمحال و بختیاری به دنیا آمده است و از سال 1368 فعالیت خود را به عنوان کارشناس حقوقی معاون اداره کل وزارت جهاد سازندگی (سازمان امور عشایر) اغاز کرد .
از اواسط دهه هشتاد پورمحمدی به سمت‌هایی بالاتر در سطح معاونت در وزارت امور اقتصادی و دارایی رسید و در زمان فعالیت دولت محمود احمدی‌نژاد تا قائم مقامی بانک مرکزی نیز پیش رفت. او در اوایل دهه هشتاد به عنوان معاون امور بانکی و بیمه‌ای وزارت امور اقتصادی و دارایی منصوب شد. در دولت اول محمود احمدی‌نژاد، پس از آنکه دانش جعفری از سمت خود به عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی استعفا داد و حسین صمصامی به عنوان سرپرست به ین وزارتخانه رفت، طرحی تازه در دستور کار قرار گرفت که موقعیت پورمحمدی را در این وزارتخانه متزلزل ساخت.
صمصامی طرح ادغام همه بانک‌ها را در دستور کار قرار داد که با مخالفت برخی کارشناسان وزارت اقتصاد از جمله پورمحمدی مواجه شد. صمصامی بعد از ایستادگی پورمحمدی بر نظر خود وی را از وزارت اقتصاد اخراج کرد. پس از این اتفاق طهماسب مظاهری، رییس کل وقت بانک مرکزی او را به عنوان مشاور عالی خود منصوب کرد. بعد از معرفی نشدن صمصامی به مجلس برای کسب سمت وزیر اقتصاد، پورمحمدی با دعوت و دستور رئیس‌جمهور و حکم وزیر جدید اقتصاد یعنی شمس الدین حسینی دوباره به وزارت اقتصاد برگشت.
حمید پورمحمدی البته در سال 1390، در حالی که قائم مقام بانک مرکزی بود، پس از کشف سوء استفاده مالی موسوم به سه هزار میلیارد تومانی از سوی قوه قضاییه دستگیر شد و مدتی را در بازداشت گذراند. وی بنا بر اعلام رسانه‌های ان زمان با قرار وثیقه آزاد شد.
درست در همان روزهای داغ سال 1390، وقتی محمود بهمنی بر صندلی ریاست کلی بانک مرکزی تکیه زده بود، در همایش پولی و بانکی از سوی خبرنگاران با سئوالی در خصوص دستگیری قائم مقامش مواجه شد و ترجیح داد سئوال را با گلایه‌ای آشکار پاسخ دهد و فشارهای تحریمی بر بانک مرکزی را مورد استناد قرار دهد. وی در پاسخ به خبرنگاران از دستگیری پورمحمدی سخت اظهار تاثر و ناراحتی کرده بود و گفته بود: هجمه‌های وارده به بانک مرکزی بی‌انصافی است، بانک مرکزی نگران تحریم نیست بلکه نگران هجمه‌های داخلی است و این بانک را تحت فشار قرار دهند کل نظام با مشکل مواجه می شود.
وی با بیان اینکه فردی سیاسی نیستم ولی باید برخوردها با بانک مرکزی اصولی تر باشد و به دشمنان دست آویزی ندهیم، از رسانه ها در برخورد با اخلال در شبکه بانکی انتقاد کرد و گفت: ایران هم اکنون با محدودیت های بین المللی مواجه است و باید این امر را مد نظر قرارداد.
سال 1400، وقتی عبدالناصر همتی، با هدف حضور در رقابت‌های سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ، از سمت خود به عنوان رییس کل بانک مرکزی استعفا داد، زمزمه‌هایی در خصوص انتصاب پورمحمدی به ریاست کلی بانک مرکی به گوش رسید. در نهایت چنین اتفاقی رخ نداد. او خود در گفتگویی تاکید کرده بود که پیشنهاد برای حضور وی در جایگاه رییس کلی بانک مرکزی مطرح شده است اما شخصا این پیشنهاد را نپذیرفته است.
او در جایگاه معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه از جمله منتقدان تخصیص ارز 4200 تومانی بود و در نوزدهم دی ماه، یعنی چند ماه قبل از حذف ارز 4200 تومانی و همچنین اجرای برنامه موسوم به جراحی اقتصادی اعلام کرده بود: با ادامه سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی دولت برای تامین ارز کالاهای اساسی اقدام به خرید از سامانه نیما می‌کند و این کار منجر به چاپ پول و تحمیل تورم به مردم می‌شود.
حالا با حکم مسعود پزشکیان،پورمحمدی به عنوان رییس سازمان برنامه و بودجه منصوب شد. وی که دارای دکترای علوم اقتصادی از دانشگاه تهران بوده و معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه و معاون امور تولیدی سازمان برنامه و بودجه، قائم مقام بانک مرکزی، معاون امور بانکی وزارت اقتصاد و معاون برنامه ریزی و اداری و مالی استانداری چهارمحال و بختیاری از جمله سوابق رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور است.
در چهل و شش سال گذشته هفده رییس در این سازمان حضور داشته‌اند. به این ترتیب متوسط عمر ریاست در این سازمان دو سال و هفت ماه برآورد می‌شود که در قیاس با مسئولیت این سازمان، نشان از تغییرات مکرر دارد . این سازمان در دولت محمود احمدی نژاد به سازمانی بسیار سیاسی بدل شد و تغییرات گسترده‌ای در ان به وقوع پیوست. محمود احمدی‌نژاد کارشناسان این سازمان را آمریکایی خوانده بود و برنامه مصوب توسعه چهارم را نیز کنار گذاشت و از اجرای آن خودداری کرد. وی البته این سازمان را به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری تغییر نام داد.
مهدی پازوکی، از مدیران قدیمی این سازمان می‌گوید درحیات این سازمان دو نفر با آن مخالفت علنی کردند؛ یکی اشرف پهلوی خواهر محمدرضا شاه و دیگری محمود احمدی‌نژاد.در طول حیات این سازمان پنج برنامه توسعه‌ای در سی سال اول اجرا شده است و در سال‌های پس از پیروزی انقلاب نیز شش برنامه‌ی توسعه‌ای به مرحله اجرا درآمده و هفتمین برنامه نیز در حال اجراست.
ثبت دیدگاه