حال اقتصاد بیمار ایران خوب می شود؟

از یک‌طرف حامیان دولت سیزدهم، به بهبود شرایط اقتصاد و تحویل اسب زین شدن اقتصاد به دولت پزشکیان سخن می‌گوید و از طرف دیگر، واقعیت‌های اقتصادی، تصویری از تورم بالا و ناترازی‌های سنگین در بخش‌های مختلف اقتصاد و به خصوص انرژی را نشان می‌دهد. احمد حاتمی‌یزدی، اقتصاددان معقتد است این واقعیت‌ها پیش پای اقتصاد ایران وجود دارد؛ ولو اسم آن را سیاه‌نمایی بگذارند. البته اگر اسم این‌ها سیاه‌نمایی است، پس من باید بگویم هیچ واقعیتی را نباید به اطلاع عموم مردم برسانیم تا خدا نکند سیاه‌نمایی بشود.
احمد حاتمی‌یزدی، اقتصاددان درباره چالش‌های اقتصادی دولت چهاردهم می‌گوید: همه می‌دانند که ما عدم تعادل در بسیاری از بخش‌های اقتصاد داریم و اقتصادی که تعادل نداشته باشد، در وضعیت ناپایداری قرار دارد.وی می‌افزاید: عدم تعادل یعنی ناترازی. شما وضعیت برق را می‌بینید که خاموشی‌ها اتفاق افتاده و نصف مملکت را به خاطر تامین برق تعطیل کرده‌اند.
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: برق از نظر عرضه و تقاضا با هم تراز نیست. یعنی تقاضا و مصرف برق بسیار بیشتر از عرضه است. همین وضعیت در بخش انرژی‌های دیگر مثل گازوییل، بنزین و گاز هم وجود دارد.حاتمی‌یزدی عنوان می‌کند: همین الان همه نگران هستند که زمستان با قطعی گاز روبه‌رو می‌شویم و قطعی گاز اتفاق می‌افتد، صنایع می‌خوابد و تولیدات هم به دلیل ناترازی گاز در زمستان کاهش پیدا می‌کند.
وی متذکر می‌شود: همین وضعیت در حوزه آب هم وجود دارد. همین شرایط را در وضعیت مالی کشور می‌بینیم و ناترازی شدیدی را در صندوق‌های بازنشستگی شاهد هستیم. در عین حال، کسری شدید بودجه و ناترازی بودجه باعث شده که دولت بی‌گدار دست به افزایش نقدینگی بزند و نتیجه آن، تورم وحشتناک ۴۰ درصدی است که ۴ سال است که استمرار پیدا کرده است.
این اقتصاددان با بیان این‌که دولت چهاردهم با چالش‌های اقتصادی و ناترازی بخش‌های انرژی و مالی روبه‌رو است، می‌گوید: این‌ها مسایلی نیست که به آسانی و ظرف ۴ سال با تدبیر آقای پزشکیان و کابینه‌اش حل شود. این‌ها نیاز به همدلی و همراهی همه ملت، از مجلس و قوه‌قضاییه گرفته تا کارگر و اساتید دانشگاه و فرهیختگان. همه باید دست به دست هم بدهند تا بتوانند کمی از مشکلات و ناترازی‌ها را حل کنند.
وی تاکید می‌کند: معضل بسیار بزرگ‌تر از توان پزشکیان و تیم اجرایی‌اش است و حتی شاید بگویم بیشتر از توان مردم از نظر تخصص و سرمایه است.وی می‌افزاید: ما نیاز به استفاده از سرمایه خارجی و تکنولوژی خارجی برای حل هر یک از این مسایل داریم. برای مثال، در رابطه ناترازی صندوق بازنشستگی بدون استفاده از آخرین تکنولوژی‌های مربوط به بیمه بازنشستگی قابل حل نیست.این کارشناس اقتصادی توضیح می‌دهد: ما نیروهای متخصصی در امر بیمه بازنشستگی داریم و من اطلاع دارم که به هیچ‌وجه سازمان تامین اجتماعی حاضر نشد از تکنولوژی بیمه بازنشستگی استفاده کند. شفافیت در این سازمان‌ها وجود ندارد. کلا در بخش مالی، بانک‌ها و بانک مرکزی شفافیت نیست و سوءاستفاده‌های فراوانی انجام می‌شود.حاتمی‌یزدی بیان می‌کند: به‌هرحال این شرایط وجود دارد؛ ولو اسم آن را سیاه‌نمایی بگذارند. البته اگر اسم این‌ها سیاه‌نمایی است، پس من باید بگویم هیچ واقعیتی را نباید به اطلاع عموم مردم برسانیم تا خدا نکند سیاه‌نمایی بشود. واقعیت‌ها این‌گونه هستند که من به عنوان یک کارشناس اقتصادی می‌بینم.این کارشناس اقتصادی همچنین می‌گوید: همان‌طور که گفتم، این‌ها مسایلی نیست که توسط پزشکیان و تیم اجرایی او به تنهایی قابل حل باشد. این وضعیت می‌تواند بهتر شود؛ به شرط آن‌که مخالفان دست از مخالفت خود بردارد.
حاتمی‌یزدی می‌افزاید: این‌که بگوییم همه مشکلات حل می‌شود؛ خیر، قطعا در این ۴ سال حل نمی‌شود، ولی مشکلات می‌تواند کاهش یابد. نرخ تورم می‌تواند کاهش یابد. ناترازی انرژی با سرمایه‌گذاری می‌شود کاهش یابد و با سرمایه گذاری خارجی، کمبود گاز تامین شود و یا کسری آن کم شود.وی تاکید می‌کند: این‌که بگوییم همه مشکلات در طول ۴ سال آینده حل می‌شود، امید واهی است. در همین ارتباط ،مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز درباره حواشی اعلام موجودی خزانه در پایان فعالیت دولت سیزدهم واظهارات اختلاف آماری عجیب در میزان موجودی خزانه گفت: شرایط مالی دولت چهاردهم در حال حاضر در بدترین شکل ممکن است و خزانه، نسبت به تعهدات دولت خالی است. بدون اینکه بدانیم کدام رقم اعلام‌شده از موجودی خزانه واقعی است، همین اختلاف میان ارقام اعلام‌شده از سمت رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر اقتصاد نشان می‌دهد شرایط خوب نیست.
شواهد هم این موضوع را تایید می‌کنند.
افقه ادامه داد:با وجود اینکه ادعا می‌شود در دو سه سال گذشته، یک و نیم میلیون بشکه نفت فروخته شده است، با توجه به اطلاعات موجود، به نظر می‌رسد این نفت هم زیر قیمت فروخته شده و هم به دلیل نبود FATF هزینه‌های انتقال هم بالا بوده است. بنابراین می‌توان انتظار داشت که دولت از لحاظ مالی به‌شدت در مضیقه باشد.او افزود: ظاهراً آمریکا نیز دیگر آمادگی مذاکره را ندارد و بعید است تا پایان سال جاری، حتی اگر دموکرات‌ها در انتخابات پیروز شوند، توافقی برای حل مشکل تحریم صورت گیرد.
این کارشناس اقتصادی درباره زمزمه‌های موجود پیرامون آزادسازی قیمت‌ها در دولت سیزدهم گفت: به نظر می‌رسد دولت چهاردهم هم در نظر دارد برخی از قیمت‌ها مثل نرخ بنزین را آزاد و ارز را تک‌نرخی کند. با این حال باید هشدار داد الان زمان این کار نیست. با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی، دولت نه ارز را می‌تواند تک‌نرخی کند و نه قیمت بنزین را تغییر چندانی بدهد. دولت باید روی هزینه‌ها کار کند تا بتواند کسری بودجه را از آن طریق تامین کند؛ نه از طریق فشار آوردن به جیب مردم.
افقه در ادامه به ادعای وزارت اقتصاد در مورد اینکه منابع مورد نیاز برای پراخت حقوق مردادماه به‌تدریج و با وصولی‌های به خزانه تامین می‌شود، واکنش نشان داد و اظهار کرد: در حال حاضر منبع اصلی درآمد دولت مالیات است و به نظر می‌رسد دولت سیزدهم احتمال می‌دهد مالیات‌هایی که در طول این ماه وصول می‌شوند بتوانند هزینه‌ها را پوشش دهند.
او ادامه داد: با این حال، با توجه به مشکلات رکودی بخش تولید و اینکه سهم قابل توجهی از مالیات‌ها از تولیدکنندگان اخذ می‌شود، ، بعید به نظر می‌رسد مالیات‌های دریافتی کفاف هزینه‌ها را بدهند.او اضافه کرد: به‌علاوه، نمی‌توان امیدوار بود منابع دیگری که دولت در سال‌های اخیر به آنها متوسل شده، مثل فروش اموال و شرکت‌های دولتی نیز بتوانند حداقل در ماه‌های آینده، درآمد چندانی برای دولت داشته باشند. واقعاً مشخص نیست دولت چهاردهم باید برای تامین این هزینه‌ها چه کند.
این استاد دانشگاه در واکنش به این ادعا که دولت چهاردهم اسب زین‌شده‌ای از دولت قبل تحویل می‌گیرد گفت: ادعای اسب زین‌شده‌ای که دولت چهاردهم تحویل می‌گیرد فقط یک بلوف بود و شرایط در حال حاضر در بدترین شکل ممکن است و حتماً خزانه، نسبت به تعهدات دولت خالی است. حتی بعید است با حل نشدن موضوع تحریم‌ها، چیزی زیادی از صندوق توسعه ملی نیز باقی مانده باشد.
افقه در آخر خاطرنشان کرد: دولت سیزدهم نیز که مدعی بود می‌تواند بدون حل مشکل تحریم‌ها وضعیت اقتصادی را مدیریت کند، در این مدت یا با افزایش مالیات‌ها به مردم و تولیدکنندگان فشار آورده یا اموال دولتی را فروخته است. به این ترتیب، نه‌تنها اسب زین‌شده‌ای وجود ندارد بلکه اسبی فلج در اختیار دولت چهاردهم گذاشته شده است.