جنگ داخلی سودان، فرصتی برای بهبود روابط با ایران!

این عقب‌نشینی‌ها ناشی از جدا شدن ایران از سودان و آفریقا برای تمرکز بر دیپلماسی هسته‌ای با ایالات متحده و دیگر قدرت‌های جهانی بود. آنها همچنین همزمان با افزایش کمک های نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی عربستان سعودی و امارات به سودان و سایر کشورهای شاخ آفریقا در ازای پیوستن به ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی علیه انصارالله یمن بودند. این کمک به ویژه برای سودان جذاب بود زیرا با انزوا و ناملایمات اقتصادی در نتیجه حکم بازداشت البشیر توسط دادگاه کیفری بین‌المللی، جدایی سودان جنوبی نفت خیز و اعمال تحریم‌های تشدید شده توسط ایالات متحده آمریکا مواجه شد.
در طی این سالها علیرغم شرکت ایران و سودان در نشست‌های چندجانبه در زمینه همکاری‌های کشاورزی، روابط دوجانبه بین دو کشور هرگز به طور کامل بهبود نیافت. اما جنگ داخلی در سودان فرصتی را برای ایران فراهم کرده است تا مسیر خود را با این کشور آفریقایی ترسیم کند. حمایت از نیروهای مسلح سودان می تواند به تهران در حفظ روابط با سودان کمک کند و در عین حال با نفوذ عربستان سعودی و امارات در این کشور و قاره گسترده تر مقابله کند.
اینک با گرم شدن ناگهانی روابط ایران و سودان به نفع استقرار این کشور آفریقایی در یک جنگ داخلی جدید است. برخی مدعی هستند که یکی از دلایل اصلی که عبدالفتاح البرهان و ارتش سودان را به برقراری مجدد روابط با جمهوری اسلامی سوق می دهد، امید به دستیابی به سلاح های دقیق به ویژه پهپادهای رزمی ایران است. اگرچه این نوع تجهیزات نظامی پتانسیل تغییر توازن قوا در میدان نبرد را ندارد، اما می‌تواند به کند کردن فروپاشی نیروی هوایی ارتش و پشتیبانی از ضد حمله آغاز شده در اوایل سال 2024 کمک کند. برای ایران، ارائه نبرد پهپادها اعتبار دیپلماتیک آن را در صحنه آفریقا تقویت خواهند کرد. باید گفت از سرگیری همکاری بین دو کشور همزمان با اتخاذ موضع بسیار حساس‌تر سودان در قبال مداخله اسرائیل در نوار غزه است.با وجود این چرخش در سیاست خارجی سودان ناشی از درک شرایط منطقه بعد از تنشهای بهار عربی است؛ جایی که عربستان و کشورهای عربی نتوانستند منویات خود را بر منطقه حاکم کنند و ناگزیر به تنش زدایی با ایران شدند.در اوایل فوریه 2024، علی الصادق، سرپرست وزارت امور خارجه سودان، برای دیدار با همتای خود حسین امیرعبداللهیان و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور فقید ایران به تهران سفر کرد. این سفر در بحبوحه بحران خاورمیانه و با غرق شدن سودان در جنگ داخلی، آخرین نشانه گرم شدن سریع روابط خارطوم و تهران است. طی سال گذشته، مقامات سودانی و ایران توافق کردند که روند ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور را که قبلا در سال 2016 قطع شده بود، تسریع بخشند. فرمانده ارتش سودان و رئیس شورای حاکمیتی این کشور، با پذیرش سفیر ایران در روز یکشنبه ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۴ و فرستادن سفیر خود به تهران، به نزدیکی دو کشور پس از هشت سال قطع روابط دیپلماتیک رسمیت داد.بنابراین بهبود روابط میان دو کشور که از یک سال پیش یعنی ژوئیه ۲۰۲۳ میلادی آغاز شده بود درنهایت با استقبال از حسن شاه حسینی، سفیر جدید ایران وارد مرحله جدیدی شد. سودان در سال ۲۰۱۶ میلادی و پس از واقعه سفارت عربستان در ایران در واکنش به اعدام یک روحانی برجسته شیعه در ریاض، روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع و اعلام کرد که این تصمیم را در همبستگی با عربستان سعودی گرفته است.سودان نیز که تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار داشت، در طول این دوره از تهران حمایت دیپلماتیک کرد. این کشور حق ایران برای پیگیری برنامه هسته‌ای را به رسمیت شناخت و به قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل که سابقه حقوق بشر تهران را محکوم می‌کرد رای منفی داد. از سال 1979 تا 2021، سودان به عنوان سومین شریک تجاری بزرگ ایران در آفریقا قرار گرفت و 3 درصد از میانگین تجارت سالانه آن با این قاره را به خود اختصاص داد.