عصیان گری اسرائیل در پس رأی دیوان بین‌المللی

در صورت توقف نسل کشی در فلسطین شاهد کاهش تنش در منطقه و درگیری های نظامی خواهیم بود. البته اگر اراده بر فروکاستن از تنش‌¬ها، بر اراده دولت نتانیاهو غلبه کند، امروز بازیگران مهم بین‌المللی و منطقه‌¬ای به جز روسیه تنش در منطقه را به سود خود نمی‌بینند و در اولویتشان نیست. بنابراین به نظر می‌رسد همگان به طور بالقوه آمادگی کاهش تنش را داشته باشند. دولت نتانیاهو به عللی که می دانیم بر این آتش می‌‌دمد ولی دیگران تا حد ممکن نیازمند ابتکاری برای مدیریت موضوع و کاهش تنش منطقه ای هستند. به طور اصولی اما این رخداد تازه حقوقی، زمینه ساز رویه و مسیر تازه‌¬ای در موضوع فلسطین است که شاید بتوان گفت در آینده به سود فلسطین و منطقه تمام شود یا به موضع ایشان کمک کند.آراء دیوان بین‌المللی دادگستری بیشتر از ضمانت اجرا، بار حقوقی و پس از آن بار سیاسی دارند. تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری البته برای دولت‌ ها لازم الاجرا هستند ولی نهایتاً الزام به اجرای آنها از مسیر شورای امنیت ملل متحد است که حداقل به واسطه حضور ایالات متحده، در فضای کنونی و تا آینده قابل پیش‌بینی چنین فشارهایی به اسرائیل از آن طریق متصور نیست.
حکمی که درباره شکایت آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان بین.المللی دادگستری صادر شد رای نهایی به معنای قضایی نیست. بلکه اعلام صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری برای رسیدگی به این موضوع و اظهارنظر در مورد شرایط کنونی است. گویی که اصل طرح موضوع و اعلام صلاحیت دادگاه واجد معنای حقوقی است و می ‌توان به خصوص از متن منتشر شده استفاده‌ های حقوقی کرد ولی صدور رای نهایی در این زمینه گاهی در ابعاد چند سال به طول می انجامد.
ابتکار آفریقای جنوبی به خصوص به واسطه تاریخ معنادار آن کشور و همچنین همراهی کشورهای دیگر در این فقره، در موضوعی مشابه قابل توجه و شایسته بوده است و به خصوص نشان‌دهنده بُعد تازه‌ای در مسأله فلسطین و اسرائیل است که از قضا می‌‌تواند همراهی و پشتیبانی کشورهای متحد و حامی اسرائیل را به تدریج کمرنگ کند.
هرچند نمی‌توان به نتیجه دادگاه امیدوار بود که نسل‌کشی‌ها در غزه و فلسطین متوقف و آتش‌بس صورت بگیرد. دیوان البته به تعبیر دقیق آن دستور داده است که اسرائیل اقدامات تأمینی الزامی در خصوص اجرای دستورات دیوان از جمله برای جلوگیری از انجام اقدامات منجر به نسل‌کشی را انجام دهد. گویی که آراء دیوان بیشتر از ضمانت اجرا، بار حقوقی و پس از آن بار سیاسی دارند. تصمیمات دیوان بین ‌المللی دادگستری البته برای دولت‌ ها لازم الاجرا هستند ولی نهایتاً الزام به اجرای آنها از مسیر شورای امنیت ملل متحد است که حداقل به واسطه حضور ایالات متحده، در فضای کنونی و تا آینده قابل پیش‌بینی چنین فشارهایی به اسرائیل از آن طریق متصور نیست.اسرائیل نیز اعلام کرد خود را متعهد به اجرای این نظر یا هر قرار و رای دیگری از سوی دیوان نمی بیند. چراکه از جانب شورای امنیت لااقل تاکنون احساس امنیت مطلق می‌کند که فشاری را متحمل نخواهد شد. بنابراین به نظر می‌ رسد این مسیر به فشارهای سیاسی دولت‌های خارجی و نیز فشارهای داخلی به دولت اسرائیل کمک می‌کند. ضمن آنکه مهمترین جنبه موضوع خرق عادت محیط بین المللی در خصوص اسرائیل، از بین رفتن مظلومیت نمایی‌¬های آن و هنجارسازی تازه در این خصوص است که در میان مدت، تأثیر موثری بر معادلات این موضوع خواهند داشت.