به گزارش اسرار، بیشتر از یک ماه از برگزاری کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید گذشته و درحالی که مسئولان میراث فرهنگی معتقدند با صدور مجوز برگزاری کنسرت در محوطه این میراث جهانی، یک تابوشکنی اتفاق افتاده است و برگزارکنندگان کنسرت‌های موسیقی با استقبال از این اقدام، آن را «فتح باب» توصیف کرده‌اند اما بسیاری از باستان‌شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی همچنان نظرات مخالف و متفاوتی دارند. آنها هنوز منتظرند وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نتیجه مطالعات صوت‌سنجی و گزارش دقیق و کارشناسی از پایش وضعیت تخت جمشید، قبل و بعد از اجرای کنسرت را ارائه دهد.
اکنون در شرایطی که از برپایی یک کنسرت دیگر در تخت جمشید خبر داده شده است، صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی (که زیرمجموعه‌ای از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است) نشستی با عنوان «فرصت‌ها و چالش‌های برگزاری رویدادهای فرهنگی در بناهای تاریخی و محوطه‌های باستانی» و با حضور رضا سامه ـ مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی ـ، کامیار عبدی ـ باستان‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی ـ و سیداحمد محیط طباطبایی ـ رئیس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌ها) برگزار کرد تا به بررسی این موضوع بپردازد.
شهاب طلائی، مدیر عامل صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در این نشست که در عمارت مسعودیه برگزار شد، گفت: اخیرا شاهد برگزاری کنسرت موسیقی سنتی در تخت جمشید به عنوان یک پایگاه جهانی میراث فرهنگی بودیم و این موضوع با اختلاف نظر بسیاری از بزرگان و دوستداران میراث فرهنگی همراه بود. موضوع برگزاری رویدادهای فرهنگی در بناهای تاریخی و محوطه‌های باستانی، مسئله‌ای تازه و در ابتدای راه است و بسته به جنس و تنوع بناها نیازمند برنامه‌ریزی متفاوت است.
او ادامه داد: ما باید به بهانه‌های مختلف بتوانیم مردم را به بناهای تاریخی دعوت کنیم، برگزاری این رویدادها می‌تواند زمینه‌ساز حضور، آشنایی و انس بیشتر مردم با بناهای تاریخی و میراث فرهنگی شود، البته باید شئون و هویت بنا نیز در نظر گرفته شود و آسیبی به آن وارد نشود.
سپس رضا سامه، مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز که تا کنون به مخالفت‌ها و انتقادهای کارشناسی درباره برگزاری کنسرت در عرصه بناها و محوطه‌های تاریخی به ویژه در محوطه جهانی تخت جمشید پاسخی نداده بود، گفت: این اولین اظهار نظر من در مورد این رویداد است و به دلیل مسئولیتی مستقیمی که درباره برگزاری رویداد اخیر در تخت جمشید داشتیم، صبر کردیم که رصد و پایش‌های لازم انجام شود و سپس نظر خود را اعلام کنیم.
سامه گفت: هر اثر تاریخی در زمان تأسیس، یک علت غایی داشته و یک دوره حیات فعال را طی کرده و به دست ما رسیده است، و امروز، مسئولیت حفاظت آن به ما محول شده است، ما علاوه بر حفاظت و مرمت به امر احیا نیز توجه ویژه‌ای داریم.کنسرت تخت جمشید که گفته شده حدود دوازده میلیارد تومان درآمد دارد چه چیزی عاید تخت جمشید می‌کند؟ اگر نصف درآمد کنسرت‌های برج میلاد، به خود برج میلاد می‌رسد چرا نباید نصف درآمد کنسرت اخیر به تخت جمشید برسد؟ خصوصا در این وضعیت بحرانی که فرونشست، کمبود بودجه و سایر عوامل، این میراث جهانی را تهدید می‌کند. او ادامه داد: احیا فقط به معنای معنای بازگرداندن بنا به ماموریت اولیه خود نیست، بلکه یک کاربری جدید مناسب با شأن اثر نیز می‌توان برای بنا تعریف میشود و در آن راستا احیا میشود یکی از مصداق‌های احیا، برگزاری همین رویدادها در بناهای تاریخی و محوطه های باستانی است.
مدیر کل امور پایگاه‌ها به پیوستگی موضوع نوروز با تخت جمشید اشاره کرد و افزود: بسیاری از رسوم تاریخی ما وابسته به مکان‌های تاریخی و مشاهیر ما هستند که این مکان‌ها و مشاهیر می‌توانند محور برگزاری رویدادهای فرهنگی باشند. بناهایی مانند تخت جمشید، میدان نقش جهان، ارگ بم، معبد چغازنبیل و بسیاری از بناهای دیگر، کیفیت‌های منحصر به فردی دارند که هر یک از این بناها را به حیثیت ملی ما پیوند می‌دهد. این بناها ممکن است قابلیت‌های دیگری را نیز داشته باشند. بناهای تاریخی ما، در زمان حیات فعال خود، هیچگاه استیج و محل برگزاری رویداد نبوده است و زمینه اجرای نمایش هنر یا مراسم خاصی نبوده است.
او ادامه داد: آن چیزی که فراتر از خود اثر اهمیت دارد، وجه نمادین و سمبلیک این آثار است که به آن توجه ویژه‌ای وجود دارد. اینکه این وجوه و قابلیت‌ها یک فرصت هستند یا تهدید، بستگی به این دارد که ما از بناها و قابلیت‌های آن چه تحلیل داشته باشیم.مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: آثار تاریخی ما ارزش‌های ذاتی متعددی دارند. علاوه بر آن، امروز در ادبیات نظری و تخصصی دانش میراث فرهنگی، ارزش‌های منتسب مانند ارزش اقتصادی و فرهنگی نیز برای بناها تعریف میشود، مثلا سهم و نقش تخت جمشید، علاوه‌بر ارزش تاریخی، در روابط دیپلماتیک، تعالی ارزش‌های فرهنگی، همبستگی اجتماعی مردم ما و همچنین در رونق اقتصادی محلی و ملی نیز قابل بررسی است.
او اضافه کرد: ما باید باید واقعیت‌های کنونی جامعه را در نظر بگیریم و بپرسیم از نظر سلامت آثار امروز چه شرایطی داریم. آیا توان مراقبت پایدار از همه این بناها را داریم؟ آیا برای برگزاری رویدادهای فرهنگی در بناهای تاریخی، الان فقط باید برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کنیم یا می‌توانیم وارد آزمون هم بشویم.
سامه گفت: دانش مدیریت میراث فرهنگی باید مانند بسیاری از علوم دیگر، تجربه‌پذیر و قابل تحلیل و ثبت باشد. رویدادی که اخیرا در تخت جمشید برگزار شد، یک تجربه ارزشمند برای بحث مدیریت در میراث فرهنگی است. امروز ما آمار دقیقی از میزان پروازها، ظرفیت‌های هتل‌های مجاور، حجم پارکینگ و حداکثر تعداد گردشگر قابل پذیرش در این پایگاه را به دست آورده‌ایم.او اظهار کرد: ما همزمان با برگزاری رویداد، خود تخت جمشید را رصد و پایش کردیم، شرایط پایداری آن را سنجیدیم و اینها فرصت‌هایی بود که با برگزاری رویداد برای ما محقق شد و ما از انفعال در مدیریت به سمت فعال بودن و پیش‌بینی برای آینده سوق داد.مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: با صدور مجوز برگزاری این کنسرت در تخت جمشید، ما فقط یک تابو را نشکستیم، بلکه الان راه تازه‌ای را باز کرده‌ایم که «دانش مدیریت میراث فرهنگی» در کشور رشد کند، اشکالات آن برطرف کند و در تجربیات بعدی بتوانیم آن را توسعه دهیم.
کامیار عبدی، باستان‌شناس فارغ‌التحصیل از دانشگاه میشیگان و عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی که در تخت جمشید نیز فعالیت باستان‌شناسی داشته است، با این یادآوری که از نظر ما باستان‌شناسان، محوطه‌های باستانی، چه تپه‌ای کوچک و دورافتاده و چه محوطه‌های ثبت جهانی شده، همگی دارای شأن و منزلت هستند، تاکید کرد: من با برگزاری کنسرت و رویدادهای فرهنگی در محوطه‌های باستانی مخالف نیستم اما باید شأن و منزلت آثار باستانی حفظ شود و در عین حال از این عوام فریبی‌های موجود که مثلا کنسرت برای معرفی تخت جمشید است هم اجتناب شود. همچنین نیمی از درآمد این رویدادهای فرهنگی باید صرف حفاظت از بنا و محوطه شود.
این باستان شناس با بیان اینکه بعضی محوطه‌های باستانی نسبت به دیگر محوطه‌ها از اهمیت بالاتری برخوردارند، مثلا اگر تخت جمشید را مهم‌ترین محوطه باستانی ایران ندانیم، دست‌کم می‌توانیم آن را جزو سه محوطه اول ایران بنامیم، اظهار کرد: برخی در توجیه برگزاری کنسرت در تخت جمشید، یک حرف عجیب را مطرح می‌کردند که هدف از برگزاری کنسرت، معرفی این مجموعه باستانی به مردم است. این در حالی است که در کشور ما همه مردم، این محوطه را به خوبی می‌شناسند.
۱۲ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۹:۰۵
«تخت جمشید» صدقه نمی‌خواهد!
صاحبنظرانی در حوزه باستان‌شناسی و میراث فرهنگی مدعی شدند از ۱۲ میلیارد تومان درآمد کنسرتی که اخیرا در «تخت جمشید» برگزار شده، قرار است حدود یک میلیارد تومان عاید این میراث جهانی شود. آنها معتقدند تخت جمشید برای ایران، مثل اهرام ثلاثه برای مصر است و این ادعا که هدف کنسرت معرفی تخت جمشید بوده، بی‌معنی و غلط است، چون شهرت این بنا خیلی بیشتر از خواننده و هنرمند است و تخت جمشید به صدقه آنها نیازی ندارد.
ثبت دیدگاه